Hoe zorgen bijen voor verkoeling in de zomer?
Hoe gaan de honingbijen om met dit warme, broeierige weer? Odin imker Jos vertelt. “Hoewel ze afgelopen tijd nog druk bezig waren met zwermen, is het de afgelopen dagen eigenlijk te warm om er op uit te gaan. Ze houden zich liever rustig, zou je denken. Maar schijn bedriegt. De bezige bijen zijn momenteel vooral druk bezig met verkoeling zoeken en creëren.”
Vleugels als ventilator
"Wat je ziet ontstaan wanneer het warm is, is een prachtige samenwerking van het bijenvolk om de kast te verkoelen. Wat er gebeurt is dat aan de buitenkant van de kast, bij de vliegopening, zich bijen verzamelen om de lucht uit de kast te ‘zuigen’. Dit doen ze door hun vleugels in te zetten als ventilator en ermee te wapperen. Aan de binnenzijde van de kast staat een groep bijen die de lucht naar binnen wapperen de kast in. Zo circuleert de koelere lucht hun kast in, en de warme lucht verlaat het nest."
Water verzamelen
"Waar de bijen ook druk mee zijn wanneer het warm is, is water halen. Ze halen, met gevaar voor eigen leven, water in slootjes of vogelbadjes en dragen het in hun honingmaag naar het nest. Hier verspreiden ze het over de raten, waar het verdampt in hun nest. De overgang van vloeibaar water naar waterdamp vergt warmte-energie. Deze warmte wordt opgenomen uit de omgeving die hierdoor afkoelt."
"Je kunt de bijen helpen door in de zomerperiode een klein bakje water neer te zetten met daar een steen of iets anders in waarop zij kunnen rusten. Zo lopen ze niet het gevaar te verdrinken en kunnen ze even op adem komen. Mooie bijkomstigheid is dat jij dan even kunt genieten van een bijen-bezoekje."
Een isolerende mantel
"Er zijn nog een aantal andere dingen die de bij kan doen om de kast aan de binnenzijde op de juiste temperatuur te houden. Ten eerste gaan ze naar buiten en vormen zo soms een hele bijen- buitenbekleding of ook wel ‘een baard’ aan de buitenzijde, of, als er ruimte is, aan de onderkant van de kast. Zo vormen ze een isolerende mantel. Hierdoor komt er ook meer ruimte vrij in de kast om lucht te laten stromen. Maar wat zij ook doen, is binnen warmte opnemen met hun lichaam en om vervolgens naar buiten te gaan om de warmte af te geven en af te koelen, om vervolgens weer naar binnen te gaan en warmte op te halen!"
"Dit koelen van het broednest gebeurt vooral op plekken waar jonge nieuwe bijen, het broed, ook wel poppen, zich ontwikkelen. Hier is van belang dat het niet te heet mag worden. Zo kan zich een volgende generatie bijen zich ontpoppen in de perfecte gereguleerde temperatuur en fijne leefomgeving van het nest."
