Zoeken naar verantwoord vlees

"Wij vinden het belangrijk dat de hele keten van boer tot bord klopt"

Elias Jeremiasse (links, Odin. Rechts naast hem: Bruno Joebkes, Naturverbund)

Elias Jeremiasse, als category manager verantwoordelijk voor het vlees dat in de Odin schappen ligt, neemt ons mee in de zoektocht naar een verantwoord geslacht stukje vlees en de overstap naar de nieuwe varkensslager Naturverbund.

Elias, wat is de reden dat Odin van varkensslager is gewisseld?

“Een van de idealen van Odin is ‘een gezonde keten van boer tot bord’. We wilden daarom meer te weten komen over de weg die het vlees aflegt voordat het op jouw bord terechtkomt. Hoe zit dat eigenlijk, kunnen we al die schakels in beeld brengen en past dat proces nog bij Odin?"

"Samen met een collega ben ik bij al onze slagers langsgegaan. Bij de varkensslager waar wij voorheen ons vlees vandaan haalden was de grootschaligheid het eerste wat opviel. Je moet je voorstellen dat er zo’n 10.000 varkens per dag worden geslacht en dat het daardoor ook allemaal strak georganiseerd is. Hoewel er wel een bepaalde rust in zit, is het een continue stroom die aan één stuk doorgaat. Wij verkopen bij Odin, grof gerekend, zo’n 7 varkens per week aan vleeswaren, spekblokjes, enzovoorts. Het feit dat wij eigenlijk zo weinig varkens nodig hebben en ze uit zo’n grote slachterij haalden zorgde ervoor dat wij ons afvroegen: is dit een goede match voor Odin?”

Hoe verliep het zoekproces naar een kleinschaligere slager?

“Kijk, in Nederland zijn er maar heel weinig slachterijen die het hele proces uit kunnen voeren: het begeleiden van de boeren, het ophalen van de varkens, het slachten van de dieren, het verwerken van de karkassen tot vers vlees (zoals ham en spek) en het omzetten van het vlees in bewerkte producten zoals vleeswaren. Een slachterij die dat volledige proces in één hand houdt én kleinschalig is, vonden we helaas niet in Nederland. Echter bleek er in Duitsland, net over de grens, een slachterij te zijn die dat wel kon doen.”

Dat is Naturverbund. Wat sprak jullie zo aan in deze slachterij?

“Naturverbund is een familiebedrijf, waar de 3e en 4e generatie nu de leiding over het bedrijf heeft. Het is een regionale slachterij die net over de grens bij Venlo ligt en dieren slacht uit de nabijheid van het bedrijf. In Duitsland is de biologische markt veel groter en Naturverbund levert aan een behoorlijk deel van de Duitse natuurvoedingswinkels en -groothandels. Hierdoor hebben ze een bepaalde niche te pakken waardoor ze het volledige proces dus onder één dak kunnen doen."

“Daarnaast zijn zij heel transparant. Ze hebben bijvoorbeeld een film gemaakt waarin je stap voor stap kunt zien hoe de varkens worden geslacht en verwerkt. Dit is overigens precies hetzelfde als wat ik daar heb gezien. Het proces gaat zo rustig en het is een hele andere manier van omgaan met de dieren dan wat je bij veel slachterijen ziet. Minstens 85% van de varkens is binnen 50 kilometer van de slachterij grootgebracht. De tijd dat dieren onderweg zijn naar de slachterij is daardoor maximaal 2 uur en meestal minder. De dieren komen de dag voor de slacht bij het slachthuis aan en verblijven de nacht in de stal van het slachthuis waar ze goed tot rust kunnen komen. Doordat er maar 500 varkens per dag worden geslacht hebben de medewerkers meer tijd, is de sfeer veel rustiger en worden de varkens per stuk verdoofd en geslacht. Het gaat op een heel zorgvuldige manier.”

En de kwaliteit van het vlees is even goed als voorheen?

“Ja, de kwaliteit is minimaal gelijk aan de producten die we hiervoor hadden. In een aantal producten wordt minder suiker gebruikt dan de oude producten. Verder levert de ambachtelijke productiewijze een zeer smaakvol product op. Doordat de productie kleinschalig is, alle medewerkers op de loonlijst staan (en goed betaald worden) en er andere kwaliteitsnormen gelden dan voorheen, zijn de prijzen van de vleesproducten wel wat omhoog gegaan. We hopen echter dat onze klanten deze prijsverhoging ervoor over hebben, want ze krijgen een kwalitatief goed stuk vlees wat op een kleinschalige en ambachtelijke manier is verwerkt.”

De medewerkers zijn vast in dienst bij Naturverbund, wat voor effect heeft dat?

“Bij slachterijen bestaat een groot deel van de medewerkers vaak uit oproepkrachten. Het is werk wat vaak niet echt populair is om te doen, terwijl veel mensen wel vlees willen eten. Bij Naturverbund zijn er, net als bij veel Nederlandse slachterijen, veel medewerkers die uit het buitenland komen, maar zij hebben een vaste baan gekregen. Ook worden ze op verschillende plekken in het proces ingezet. ’s Ochtends worden de dieren geslacht en ’s middags wordt het vlees verwerkt. Dat gebeurt voor een deel door dezelfde medewerkers, waardoor er veel variatie is in hun werk. Ze hebben daardoor ook meer binding met hun bedrijf dan oproepkrachten.”

Het varkensvlees komt dus van Naturverbund, hoe zit het met de rest van het vlees?

“We zijn met de varkensslachter begonnen en hebben toen gelijk besloten om ook de rest van de slachterijen waar wij ons vlees vandaan halen onder de loep te nemen. Zo zijn we al bij de kippenen de rundvleesslachter geweest. We hebben de processen daar nu in beeld en houden contact met de leveranciers en de boeren waar de dieren vandaan komen. Daarnaast werken we samen met dierenwelzijns-organisaties zoals Eyes on Animals, die soms beter zicht hebben op delen van het proces en controles uitvoeren."

Waar zou je onze lezers bewust van willen maken?

“Toen we met dit hele proces begonnen hebben we echt nagedacht: dit heeft een prijsverhoging tot gevolg, hebben we dat ervoor over? We vinden het echter zo belangrijk dat het vlees wordt geproduceerd op een manier die bij Odin past, dat we het voor lief nemen als sommige van onze klanten kiezen voor ander vlees. Al hopen we natuurlijk dat consumenten dezelfde duurzame keuze maken als wij.”

Over Elias Jeremiasse

Elias werkt sinds 2007 als category manager bij Odin. “Wat ik zo leuk vind aan werken bij Odin? Ik vind dat we voor goede idealen staan en vind het erg goed dat Odin 100% biologisch en zoveel mogelijk biodynamisch is. Ook hebben we veel rechtstreekse lijnen met producenten en daardoor zicht op de hele keten."

Eyes on Animals: Naturverbund toonbeeld van transparante slachterij

Eyes on Animals is een in Nederland gevestigde dierenwelzijns-organisatie die in heel Europa controles uitvoert op de behandeling, het transport en de slacht van vee. In een reactie melden zij: 

Foto: Eyes on Animals

“We zijn blij dat Odin zelf op onderzoek is uitgegaan en bewust heeft gekozen voor Naturverbund in plaats van een grootschalige slachterij waar dierenwelzijn ondergeschikt is aan snelheid. In 2015 bracht Eyes on Animals een bezoek aan Naturverbund en deelden wij onze positieve bevindingen: “Dit kleinschalige slachthuis is gespecialiseerd in de slacht van varkens die onder diervriendelijke omstandigheden zijn grootgebracht."

"We wilden deze slachterij graag bezoeken omdat zij een cirkelvormige gang hebben ontworpen om de varkens naar de plek te drijven waar ze verdoofd worden. Bij dit ontwerp is rekening gehouden met het natuurlijke (vlucht)gedrag van varkens zodat stress zoveel mogelijk voorkomen wordt. Al met al waren de varkens rustig en weinig gestrest. Onze dank gaat uit naar Naturverbund voor de betoonde openhartigheid en hun inspanning om het dierenleed zoveel mogelijk te beperken. We hebben hun gastvrijheid en transparantie zeer gewaardeerd. We mochten zelfs foto’s en video’s maken. Dit bedrijf is voor ons daarom het toonbeeld van een transparante slachterij en een voorbeeld voor de hele vleesindustrie."