Jezelf gunnen om te ontvangen - Rineke Dijkinga

De herfst is voor mij: naar binnen gaan

Wat betekent de herfst voor jou?

“Ik denk dan direct aan de verandering van voeding en leefstijl. Als het maart is, kan ik niet wachten op mijn eerste slablaadjes en als we richting de herfst gaan, kan ik automatisch geen rauw voedsel meer zien. Dan krijg ik vanzelf zin in warme pompoensoep en kaneel. De herfst is voor mij ook: naar binnen gaan. Ik kan helemaal tot rust komen als het op een bepaald moment weer om zes uur ‘s avonds donker wordt. Dat geeft weer heel andere dimensies en je komt weer aan andere dingen toe. De wisseling van de seizoenen is machtig en de kleuren die de natuur maakt; ik ben vaak stomverbaasd! En de geur van de herfst, dat aardse, vind ik misschien wel de lekkerste geur van alle seizoenen.”

Wat geeft de herfst ons allemaal aan mooie voeding?

“In de herfst wordt het sneller donker, we zijn weer druk met werk, kinderen gaan naar school et cetera. Als je het dan ideaal wilt hebben en in een handomdraai wil eten van wat de natuur te bieden heeft, dan moet je wel in de zomer gehamsterd hebben. Die komkommertijd in de zomer mag wat mij betreft een soort nationale sport worden. Dat iedereen die periode gebruikt om te hamsteren voor de koude maanden. Er is in de zomer zoveel overvloed, al het valfruit bijvoorbeeld. Ook al heb je zelf geen (moes)tuin, ga naar de markt, de pluktuin, de vrije natuur of de biologische winkel. Moet je eens zien hoe in biologische winkels de prijzen van zomerse producten dalen. Ga dan met dat mooie eten de herfst en de winter door. Met mooie kleuren op je bord, kleuren die door de zon tot stand zijn gekomen. Dat heeft ook weer zo veel voordelen voor je gezondheid.”

Kun je daar wat meer over vertellen?

“Al dat zongerijpte eten bevat essentiële suikers, die zijn van zo’n groot belang voor onze gezondheid. De herfst is natuurlijk ons virusseizoen. Dan is het cruciaal dat we genoeg beschermende voedingsstoffen en die essentiële suikers krijgen. Die suikers zorgen ervoor dat als er een virus het lichaam binnenkomt, alle cellen acuut worden gewaarschuwd. Het hele immuunsysteem gaat dan als de brandweer aan de slag. Bovendien bevat het onbespoten fruit van nu, door de droge zomer en felle zon, ongetwijfeld meer antioxidanten. Het heeft immers moeten vechten voor zijn leven en bevat daardoor meer beschermende stoffen dan fruit dat ‘gepamperd is’. Het fruit is over de hele linie ook wat kleiner gebleven. Kleine gewassen bevatten relatief meer antioxidanten dan grote gewassen.”

Wat zijn de meest optimale omstandigheden om al het mooie voedsel te kunnen ontvangen?

“Allereerst is oogsten in het geëigende seizoen van belang. Vervolgens dat je die oogst op een zo mooi mogelijke manier conserveert. Invriezen kent iedereen wel, maar denk ook aan fermenteren, drogen, pickelen en wecken. Verder is rust een belangrijke voorwaarde om voeding optimaal te kunnen benutten. Haastig eten vind ik niet alleen respectloos naar Moeder Natuur en de producenten, die zulke mooie producten voor ons maken die wij hap-slik-weg voor de televisie weg kauwen, maar voor je spijsvertering is eten met aandacht ook een van de meest belangrijke dingen. Onze spijsvertering reageert op onze zintuigen, op mooi eten, mooie kleuren en heerlijke geuren. Daardoor krijg je trek en wordt je hele spijsverteringssysteem geïnformeerd: er komt eten aan! Er worden dan spijsverteringsenzymen aangemaakt die dus uiteindelijk voor de vertering zorgen. Maak van je bord daarom altijd een prachtig kunstwerkje.”

Neem de zaden en pitten die de herfst levert, een geweldige bron van tryptofaan

“Een groot deel van onze spijsverteringsklachten komt ofwel omdat het eten eigenlijk niet geschikt is om te ontvangen, door alle bewerkingen en stoffen waar zeker onze darmen moeilijk mee om kunnen gaan, ofwel omdat onze spijsvertering niet paraat is om het eten te ontvangen. In de herfst zijn we bijvoorbeeld vaak ‘druk druk’. Onder invloed van stress maken we minder maagzuur aan met alle gevolgen van dien voor de vertering van voedsel. Alles wat je niet kunt ontvangen, verdwijnt grotendeels onverteerd de toiletpot in. Dat maakt je dan een dure kostganger. En, het is echt niet de enige oorzaak, maar de kans dat onze darmen een rol spelen bij winter- en herfstdepressies, is groot. Minder zon betekent minder serotonine en daarmee vaak een slechtere darmperistaltiek en verminderde darmgezondheid. Dit geeft dan weer een grotere kans op depressie.”

Veel mensen voelen zich inderdaad vaak somber in de herfst. Wat kunnen we daar zoal aan doen met voeding van het seizoen?

“Er zijn veel ondersteunende voedingsmiddelen. Pompoenen zijn geweldig voor de serotonine-aanmaak. Of neem de zaden en pitten die de herfst levert, een geweldige bron van tryptofaan, de voorloper van serotonine. En niet alleen voeding, maar ga ook naar buiten. Uit onderzoek blijkt dat maar liefst 60% van de kinderen angstig en gestrest is en niet lekker in zijn vel zit. Laat die kinderen de natuur in gaan! Al na een half uur daalt je stressniveau. En je serotoninegehalte stijgt door buiten te zijn. Met ons chronische verhoogde stressniveau kunnen we überhaupt slecht ontvangen. Geen voedingsstoffen, maar ook geen emoties en mooie dingen. We vervlakken, krijgen minder compassie en worden individualistisch. De natuur ingaan, wat kun je wel en niet eten, is wat we kinderen vanaf de lagere school zouden moeten leren.”

Wat kun je verder in de herfst eten om je immuunsysteem te ondersteunen?

“Denk dan bijvoorbeeld aan aardpeer, schorseneer en pastinaak. Daarin vind je de prebiotische stof inuline die geweldig is voor je darmen, de basis van je immuunsysteem. En ze kosten bijna niets. Door de droogte hebben dit jaar veel ‘onkruiden’ het fantastisch gedaan. Denk aan smakelijke, chlorofylrijke en voedzame kruiden als melde, brandnetel, knopkruid en rode klaver.”

Eigenlijk moeten we onszelf meer verbinden met de natuur.

“Precies, laten we weer meer eten en leven volgens de seizoenen. Eet in het najaar van de koude grond. En vul dat aan met de leuke zomerproducten die je hebt gehamsterd. Het jagen en verzamelen is toch een soort oerbehoefte. En het mooie van met eten bezig zijn, is dat het ook verbindt. Hoe modern we ook zijn, we zijn toch gewend aan een tribe. Ik gun onszelf deze herfst dan ook veel sociale contacten. Samen koken en aan tafel. Want serotonine krijg je niet alleen van de zon en voeding, maar ook van echt met elkaar in verbinding zijn!”

Over Rineke Dijkinga

Rineke Dijkinga is van origine natuurgeneeskundige en orthomoleculair voedingstherapeut. Anno nu is zij In het dagelijkse leven vooral auteur, groendoener, productontwikkelaar en samen met haar man Jan de aanjager van hun Agroforestry-project Heerlijk Westerwolds Land.