Telen voor de toekomst: Odin boerderij De Beersche Hoeve

Slechts een paar internationale gangbare zaadbedrijven bepalen welke groenten we eten. Ook is de variatie in onze groenten enorm afgenomen. De biodynamische Odin boerderij De Beersche Hoeve zet zich in voor vrije en zaadvaste gewassen en het vergroten van de diversiteit van onze groenten.

Zo willen we het voor iedereen mogelijk maken om zelf weer smaakvolle en robuuste groenten te kweken! De Beersche Hoeve geeft hier ook voorlichting over, maar vermeerdert ook zaad, teelt groenten en verfplanten, en is een voorbeeld van een boerenbedrijf waarvan het eigenaarschap ‘geneutraliseerd’ is.

Zaadteelt en plantenveredeling op De Beersche Hoeve

Op onze biodynamische Odin-boerderij De Beersche Hoeve worden door onze enthousiaste en kundige collega’s groenten geteeld, groentezaden vermeerderd en nieuwe groenterassen ontwikkeld. De groenterassen die De Beersche Hoeve teelt en ontwikkelt zijn niet alleen vrij van kwekersrechten en patenten, maar ook zaadvast. Dat wil zeggen dat uit het zaad van deze rassen planten groeien met dezelfde eigenschappen als die van de ouders, maar met kleine variaties. Net als in de natuur.

Zaadvaste rassen ontstaan door de klassieke manier van kruisen en selecteren. Hierbij werk je in meerdere generaties naar planten toe met de juiste eigenschappen, zoals een bepaalde bladstand, mooie vruchten of een goede smaak. Zo creëer je een ras dat al die goede eigenschappen heeft, maar ook met de bandbreedte van de diversiteit en genen van de plantengeneraties daarvoor. Door deze variatie kan een zaadvast ras zich ook in de toekomst makkelijk aanpassen, zoals aan de extreme weersomstandigheden die we de laatste jaren zien.

Nadelen F1-hybridegroenten

Bij de F1-hybridegroenten, waar de supermarktschappen vol mee liggen, volg je een heel andere weg. Hierbij pas je inteelt toe waarmee je uniforme ouderlijnen maakt, waarna je op zoek gaat naar de juiste combinaties van moeder- en vaderlijnen om een uniform ras te maken.

Deze levert uniforme planten op en dat is een reden dat boeren de afgelopen decennia massaal voor F1-hybride- rassen kozen, naast het feit dat de zaadbedrijven bijna niets anders meer aanbieden.

Nadelen hiervan zijn dat boeren zelf niet verder kunnen telen met deze gewassen, zoals ze dat vroeger wel konden, en ze daardoor afhankelijk zijn van grote internationale zadenleveranciers waar ze ieder jaar opnieuw zaadgoed moeten kopen.

Ook worden bij de gangbare veredeling steeds meer technieken toegepast die niet passen bij de biologische landbouw en zeker niet bij biodynamisch.

Onafhankelijk van multinationals

Tuinders die bijvoorbeeld bij Bingenheimer Saatgut zaden kopen van zaadvaste en vrije rassen (dus zonder kwekersrecht en patent), kunnen uit de groenten die daaruit groeien zelf weer nieuw zaad oogsten voor volgend jaar en daar zelf verder mee veredelen. Zo deden ze dat ook eeuwenlang. Op die manier ontstonden bijvoorbeeld de koolsoorten die we vandaag de dag kennen, met een enorme diversiteit aan rassen als sluitkool, spruiten, boerenkool, bloemkool, etc. Boeren selecteerden vroeger allemaal hun eigen planten om nieuw zaad van te winnen. Hierdoor ontstonden gewassen die uitstekend bestand waren tegen de lokale weersomstandigheden en ziekten. Elk straatje had zijn eigen zaadje om het zo te zeggen.

Doordat we bij De Beersche Hoeve zaadvaste rassen veredelen, helpen we tuinders om onafhankelijk te worden van de multinationals en dragen we er aan bij dat zaden beschikbaar blijven voor iedereen om zelf mee te veredelen.

Smaakproeven zaadvaste groenten – proef jij mee?

Een andere reden om voor zaadvaste rassen te kiezen is dat er bij F1-hybridegroenten vooral wordt toegewerkt naar eigenschappen als uniformiteit en een hoge opbrengst, terwijl de focus bij zaadvaste rassen meer ligt op voedingskwaliteit en goede smaak. Die planten hebben vaak een hoger drogestofgehalte, wat betekent dat ze procentueel gezien minder water en meer eiwitten, koolhydraten, vezels en secundaire metabolieten bevatten, zoals vitamines en polyphenolen.

Daardoor hebben veel zaadvaste groenten ook écht meer smaak. Om de leden en klanten van Odin dat smaakverschil te laten ervaren, worden de komende maanden smaakproeven georganiseerd in verschillende Odin-winkels. Klanten kunnen tijdens het winkelen groenterassen proeven en hun oordeel geven. Op basis van de resultaten die uit dit onderzoek voortkomen wordt duidelijk welk van de rassen favoriet is en zal veredelaar Edwin van De Beersche Hoeve bepalen welke rassen en zaden hij selecteert voor het volgende seizoen. 

Eigendom De Beersche Hoeve geneutraliseerd

Het eigendom van De Beersche Hoeve is ’geneutraliseerd’ en blijft generatie na generatie van de coöperatieleden van Odin. De ondernemers en medewerkers van De Beersche Hoeve zijn in loondienst van De Beersche Hoeve bv. Zo wordt een deel van de financiële druk van het bedrijf afgehaald. Hierdoor kunnen de boeren zich concentreren op biodynamische kwaliteit, in plaats van op grootschalige productie.

100% dochter van Coöperatie Odin

De leden van Coöperatie Odin zijn samen eigenaar van De Beersche Hoeve bv. Traditioneel wordt een boerderij door een vorige eigenaar vererfd aan één van de kinderen. Doordat deze de andere kinderen moet uitkopen ontstaat er een grote financiële druk op het kind dat de boerderij erft. Zo moet elke generatie steeds opnieuw de waarde van het bedrijf opbrengen. Dit draagt er aan bij dat veel boeren kiezen voor grootschalige en niet-duurzame landbouw.

Verbinding met de hele keten

Odin wil niet alleen maar een losse schakel zijn in de verkoop van voedingsmiddelen. Door De Beersche Hoeve kan Odin zelf ervaren hoe het is om een boerderij te runnen. Zo vergroten we ons begrip voor de positie van de boeren en leveranciers waar wij mee te maken hebben.

Beersche Hoeve in BinnensteBuiten

Wil je eens zien wat de Beersche Hoeve doet? Kijk dan eens naar het filmpje dat het tv-programma BinnensteBuiten maakte! Presentatrice en culinair schrijver Nadia Zerouali: “Gezond eten begint met het zaad van het gewas dat je eet. En dat zaad moet goed zijn. Ik heb zoveel geleerd bij De Beersche Hoeve. Bij mij is het zaadje geplant!”

Voor terugkijken zie BinnensteBuiten.

Meer weten over De Beersche Hoeve? Kijk op Debeerschehoeve.nl