Landbouw als cultuurimpuls - een impressie van de biodynamische landbouwconferentie 2023 in Dornach

In workshops, lezingen, open spaces en kunstzinnige activiteiten ontmoet men elkaar en wisselt ideeën uit over de biodynamische landbouw. Dit jaar was het thema: ‘Landbouw als Cultuurimpuls: een terugblik op 99 jaar biodynamische landbouw’. Van 1 t/m 4 februari vond deze conferentie plaats in het Goetheanum, in Dornach, het centrum van de wereldwijde antroposofische vereniging. Erg inspirerend om daarbij te zijn!

99 Jaar biodynamische landbouw

Omdat het volgend jaar 100 jaar geleden is dat Rudolf Steiner de biodynamische landbouwcursus gaf – een serie lezingen waarin de biodynamische landbouw door hem uiteen wordt gezet - stond deze conferentie in het teken van een terugblik. Volgend jaar zal de landbouwcursus zelf centraal staan.

Helende landbouw met Vandana Shiva

Het hoogtepunt voor velen was de komst van Vandana Shiva, een internationaal zeer bekende wetenschapper en activiste, die een lezing hield over helende landbouw. In haar documentaire The seeds of Vandana Shiva, onderstreept ze het belang van vrije zaadvaste gewassen. Iets waar wij als Odin ook al jaren aan werken op onze biodynamische boerderij.

De landbouw als cultuur

Martin Mackensen nam ons mee naar de recente wonderbaarlijke opgravingen in Gäbekli Tepe in het huidige Turkije waar archeoloog Klaus Schmidt op resten is gestuit van een hoogstaande cultuur waar al meer dan 11.000 jaar geleden een vorm van landbouw werd bedreven. Deze ontdekking houdt vele wetenschappers op dit moment bezig.

Lezing van biodynamische boer Tom Saat

Tom Saat, de biodynamische boer van Stadsboerderij Almere en boerderij Vliervelden (naast het Odin foodcafé en onze boerderijwinkel Odin Vliervelden) sloot daar in zijn bijdrage op aan door te laten zien dat de landbouwimpuls van oorsprong een cultuurimpuls is en een geestelijke oorsprong heeft. Hij keek daarbij naar het gedomesticeerde dier, de cultuurplanten en als derde naar de bodemvruchtbaarheid. Hij maakte een mooie vergelijking met een kunstenaar die eerst een onzichtbaar idee heeft en dit via zijn kunstwerk zichtbaar weet te maken. Een kunstwerk’ dat hemel en aarde verbindt en waaraan de mens zich kan ontwikkelen.

Technologische ontwikkeling van landbouw en mens

Later in de ontwikkeling komt de mens meer en meer op zichzelf te staan en wordt steeds materialistischer en begint het denken een grotere rol te spelen. Ook haalde Tom hierbij de technologische ontwikkeling van landbouw en de mens aan. Hij liet een filmpje dat Yuval Noah Harari vaak gebruikt zien – Fertile valleys – waarbij je een ontwikkeling ziet waarin door de uitvinding van de techniek de mens zich heeft weten te onderscheiden van het dier. Het menselijke bewustzijn was vroeger hetzelfde als dat van nu, alleen het intellect heeft zich enorm ontwikkeld volgens Harari. De mens is een machine volgens hem. En de mens kan nog veel slimmer worden, vooral als hij verbeterd wordt met technische uitvindingen. Transhumanisme noemen we dit.

De visie van ziener Rudolf Steiner: verbinden met aarde en kosmos

Als antwoord daarop gaf de antroposofische ziener Rudolf Steiner in de nu 99 jaar oude landbouwcursus al aan dat het nu de tijd is om ons al mensen/boeren weer te gaan verbinden met de aarde en de kosmos. En zo vanuit eigen ervaringen en ontwikkeling antwoorden vinden op de huidige landbouwproblemen. Volgens Steiner kunnen aarde en kosmos zo weer verbonden worden. In zijn werk reikt hij inzichten aan over krachten en machten die werkzaam zijn tussen hemel en aarde. Wanneer mensen zich hier bewust van worden, zal er een nieuwe landbouwcultuur kunnen ontstaan, die de mens op een positieve wijze helpt in zijn verdere ontwikkeling.

De conferentie werd afgesloten met een lezing van Peter Selg over de betekenis van de ontmoeting van de 18 jarige Rudolf Steiner met zijn kruidenleermeester Felix Koguzki. Deze ontmoeting is van grote betekenis geweest voor Rudolf Steiner's verdere leven.

Geslaagde conferentie

Al met al was het een mooie opmaat voor de 100e verjaardag van de biodynamische beweging in 2024! In totaal namen zo’n 900 mensen deel waarvan 530 live aanwezig. Ook was dit jaar een flinke groep mensen uit Nederland aanwezig. De Warmonderhof (de biodynamische opleiding in Dronten) was met een groep studenten en leraren aanwezig, maar ook leden van de Biodynamische Vereniging, de landbouwsectie van de Antroposofische Vereniging en individuele boeren.

Odin directeur Theo Boon was zondag na de landbouwconferentie aanwezig in Dornach bij de Wirtschaftskreis en overlegde over de internationale handel en marktsituatie met collega’s van andere bedrijven die internationaal actief zijn met biodynamische producten. Met name het vraagstuk rondom samenwerking in de gehele keten en de actuele situatie in de biosector met teruglopende omzetten stond op de agenda. Hoe verzorgen we samen het geheel?

Het was een inspirerende conferentie en ik keerde blij weer terug naar huis!