Onafhankelijke biologische veredelingsketen maakt vliegende start

Edwin Nuijten bij bloemen van biologisch veredelde wortels*

Wortels en uien behoren tot de meest geconsumeerde groenten in Nederland. Maar net als veel andere groenten zijn ze vaak tot stand gekomen met hulp van veredelingstechnieken als hybridisatie. In de biologische sector gaan steeds meer stemmen op om minder afhankelijk te worden van de grote zaadleveranciers en hun niet-biologische veredelingstechnieken. Zeker nu de kans groter wordt dat zij in de toekomst gaan werken met gentech. Odin wil daarom bijdragen aan een onafhankelijke biologische veredelingsketen voor de biosector. Biologisch gewasveredelaar Edwin Nuijten is namens Stichting Zaadgoed een driejarig veredelingsproject gestart voor biologische en zaadvaste wortels en uien, dat een mooi startpunt vormt voor deze keten.

Voordelen zaadvaste gewassen

“Een aantal biodynamische telers wilde al langer een selectie aan zaadvaste biologische wortels.” zegt Edwin “Het voordeel van zaadvaste gewassen is dat je het zaad daarvan opnieuw kunt gebruiken en er zelf verder mee kunt veredelen. Dit kan niet met F1-hybride gewassen waarmee doorgaans gewerkt wordt, waarvan je het zaad ieder jaar opnieuw moet kopen. Verder is het belangrijk dat boeren meer keuze krijgen in groenterassen en dat veredelingskennis behouden blijft. Daarnaast bestaat de kans dat zaadbedrijven die nu zaad leveren voor de biologische markt dat in de toekomst misschien niet meer doen als ze kiezen voor gentech.”

Niet F1-hybride

“De vraag is: hoe kunnen we biologisch veredelde zaadvaste rassen ontwikkelen voor de Nederlandse markt?” zegt Edwin. “En dan niet F1-hybride. De biodynamische boerderij Maatschap Vos was al bezig met het testen van een door het Zwitserse Sativa biologisch veredeld wortelras, maar dat deed het hier net niet goed genoeg.”

Belangstelling retail

En niet alleen Nederlandse boeren hebben behoefte aan biologisch veredelde gewassen, ook de biologische retail in ons land heeft belangstelling. Edwin: “Ik weet nog dat Merle (directeur Odin, red.) zei: ‘Wij willen als biologische ketenpartij meer diversiteit in groenterassen, een goede opbrengst en een goede bewaarbaarheid.’ ”

Financiering onafhankelijke biologische veredeling

Odin en andere organisaties hadden daarom al een aanvraag voor een biologisch veredelingstraject gedaan bij het New Definitions Fonds. Een subsidie van de Duitse Zukunftstiftung Landwirtschaft met co-financiering vanuit Stichting Zaadgoed maakte het mogelijk om een driejarig veredelingsproject te starten onder leiding van Edwin. Ook de Duitse veredelaars Sativa en Kultursaat zijn bij het project betrokken. Zij zijn al langer bezig met de biologische veredeling van gewassen voor de Duitse en Zwitserse markt, maar nu ondersteunen ze met hun kennis de ontwikkeling van rassen die geschikt zijn voor de Nederlandse bodem.

Meerjarig traject

Edwin: “Veredeling is een lang traject. Uien en wortels zijn tweejarige gewassen. Het duurt daarom al gauw zes tot tien jaar voor je tot resultaten komt. Daarom ben ik blij dat Odin, kunstenaar Claudy Jongstra en de IONA Stichting het fonds New Definitions hebben opgericht, waardoor de financiering van dit project gewaarborgd wordt nadat de subsidie van de Zukunftstiftung is gestopt.”

Veredeling samen vormgeven

“De vraag is hoe we veredeling vorm kunnen geven samen met consumenten, boeren en veredelaars. Voor mij is het belangrijk dat iedereen mee kan doen en dat mensen de mogelijkheid hebben om zelf gewassen te veredelen en te kweken. Voor dit project hebben vier biodynamische boeren (GAOS, Warmonderhof. De Lepelaar en Maatschap Vos) wortelen gezaaid van diverse rassen waarmee we verschillende veredelingslijnen gaan uitzetten. Zo kunnen we nagaan welk ras het goed doet. We richten ons op bewaarpeen, oftewel winterpeen. Tot nu toe groeien ze goed. Spannend wordt het wanneer ze in de herfst geoogst worden. Ze moeten goed wasbaar zijn. Smaak en opbrengst zijn natuurlijk ook belangrijk. Ze moeten ook in het wortelsap van producent Voelkel kunnen. En volgend jaar gaan we beginnen met het veredelingstraject voor uien.”

*Foto: Marieke Berkhout

Lees meer: ‘Odin wil onafhankelijke biologische veredelingsketen’