Regeneratieve landbouw: toekomstbestendig of greenwashing?

Zegt dit iets over de invloed op mensen, dieren en de aarde? En misschien nog belangrijker, hoe wordt het toegepast en gecontroleerd? Ik heb geen idee. Wat ik wél zeker weet, is dat we bij Odin altijd kiezen voor 100% biologisch, en het allerliefst voor biodynamisch

Hoe zit het ook alweer met biologisch en biodynamisch?

Bij de productie van biologisch voedsel wordt uitgegaan van de principes van gezondheid, ecologie, fair trade en voorzorg. Biodynamische landbouw voldoet aan de normen voor biologische landbouw, maar daar bovenop gelden voor biodynamische landbouw extra eisen en geheel eigen uitgangspunten. Het is holistisch en gaat uit van het natuurlijke karakter van planten en dieren. De basis van de biodynamische landbouw is de bodem. De structuur en vruchtbaarheid van de bodem worden versterkt en opgebouwd door dierlijke mest, compost, vruchtwisseling en de toepassing van preparaten. Dit zorgt voor een natuurlijke en gezonde bodem en een rijk bodemleven. Beide vormen van landbouw hebben een keurmerk, voor biologische landbouw is dit het EU Biologisch-keurmerk (het groene blaadje) en voor biodynamisch het Demeterkeurmerk. Dit betekent dat er voorwaarden zijn waar boeren en producenten aan moeten voldoen, bovendien worden deze gecontroleerd door een onafhankelijke partij, Skal Biocontrole.

Wat is dan regeneratieve landbouw?

Ook bij deze vorm van landbouw staan methoden die bijdragen aan verbetering van de bodemkwaliteit
centraal. De visie is dat de boer de bodem niet uitput, maar het bodemleven herstelt, waardoor de grond
vruchtbaarder wordt (en daarmee productiever) én meer water en koolstof opslaat. Regeneratieve boeren laten zich inspireren door allerlei andere landbouwstromingen die met de natuur samenwerken, zoals; biologisch, biodynamisch, permacultuur en agro-ecologie. Maar regeneratief gaat veel verder dan de kwaliteit van de bodem. Volgens de officiële definitie van de IFPA (International Fresh Produce Association) gaat het ook om biodiversiteit, menselijke gezondheid en klimaat.

Een regeneratieve toekomst

Ik lees online over verschillende bewegingen die zich inzetten voor een regeneratieve toekomst. Met een
holistische visie streven ze naar een regeneratieve samenleving die in balans is met de planeet. Dat klinkt als een toekomstbestendig plan. Maar als ik meer onderzoek doe, kom ik erachter dat wat er onder regeneratief wordt verstaan niet vastomlijnd is. Regeneratief is namelijk geen wettelijk beschermde term, zoals biologisch wel is, en er is geen enkel extern toezicht op de uitvoering ervan. Hierdoor is er ruimte voor grote landbouwmultinationals die het vooral als marketingmiddel inzetten om hun eigen belangen veilig te stellen. Ronald van Marlen en Tosca Peschier (Extinction Rebellion Landbouw) schrijven in een opiniestuk: ‘Corporaties als PepsiCo, McDonald’s, Unilever, Nestle, Cargill, Yara, Bayer, Syngenta en vele andere agrifoodbedrijven roepen nu luidkeels dat ze het klimaat en de bodem gaan herstellen met regeneratieve landbouw.’ Maar in een daadwerkelijk eerlijk en ecologisch landbouwsysteem hebben deze multinationals helemaal geen plek en zouden ze macht moeten inleveren. In plaats daarvan promoten ze vage doelen, zoals CO2-opslag, die ze meten met hun eigen technologie. Hierdoor lijkt het alsof ze duurzaam bezig zijn, terwijl hun winstmodel blijft draaien om kunstmest, pesticiden en andere schadelijke producten. De term regeneratief wordt door hen als groene imagobooster gebruikt. 

Er zijn vooruitstrevende initiatieven met mooie doelen op het gebied van regeneratieve landbouw die aansluiting vinden bij biologisch, zoals We are the Regeneration, maar misbruik van de term ligt op de loer. Zonder officiële controle en regelgeving is er veel ruimte voor greenwashing volgens mij. Zelf denk ik dat biologisch echt de basis moet zijn om bij te dragen aan een eerlijke en duurzame wereld. Biologisch biedt een helder keurmerk en duidelijke controles, en dat geeft wat mij betreft meer zekerheid dat we op een verantwoorde manier omgaan met milieu en dierenwelzijn.

We vertellen je hier graag meer over de verschillende keurmerken en certificeringen.