Op een zonovergoten middag wandel ik met Sonne Copijn door de tuin naar de bijen van de Bee Foundation in Groenekan. De plek ademt geschiedenis: bijna 150 jaar oud, al vijf generaties in haar familie, doordrenkt met de ziel van de bijen. Sonne, ook wel de ‘Hommelkoningin van Nederland’ genoemd, straalt als ze over haar gevleugelde metgezellen praat. Hoe begon haar liefde voor bijen, en wat kunnen wij van hen leren?
“Bijen waren altijd al een deel van mijn leven. Mijn overgrootoma’s, oom en vader waren imkers. Als kind doopte ik mijn vingers in honingpotten tijdens onze jaarlijkse honingfeesten. De geur, de zoete smaak, het samenzijn, het voelde als magie. Toch knaagde er iets: terwijl wij feestvierden, kregen de bijen suikerwater. Dat voelde niet goed. Jaren later, toen ik bij Triodos Bank imkercursussen gaf, besloot ik de bijen echt te leren kennen, niet voor de honing, maar om hun wereld door hún ogen te zien. Dat veranderde alles.”
“Bijen zijn meesters in observatie. Ze weten precies waar nectar en stuifmeel te vinden is. Wanneer je door hun ogen kijkt, opent zich een nieuwe wereld. Een bloeiende struik of boom zie je ineens overal staan. Het is een ontdekkingstocht, maar je gaat het pas zien als je stilstaat. Soms zit ik urenlang bij de bijen zonder iets te doen. Ik luister naar hun gezoem, voel hun aanwezigheid, ruik hun geur. Magisch! Ze laten me toe in hun wereld en zijn nieuwsgierig. Als ik per ongeluk iets beschadig aan de raten, repareren ze het weer. De loyaliteit en toewijding van bijen is ongelofelijk.
“Sinds 2023 sterven er ongekend veel bijenvolken. Van de 13 volken in onze tuin bleef er maar één in leven. Ook bij Triodos Bank en de Postcode Loterij, waar we bijenvolken hadden, verdwenen de bijen. Wij bleken niet de enige te zijn, in de provincie Utrecht was de sterfte 42%. Dat was een groot verlies en raakte me diep. Op de moeilijkste momenten gebeurde er echter iets bijzonders. Op dagen dat ik dacht: ‘Ze zijn weg, de lucht is leeg’, hoorde ik soms een hommel bij mijn oor of een zacht gezoem in de verte. Alsof ze me wilden zeggen: ‘We zijn er nog. Ga door.’ En dat heb ik gedaan.”
“Bee Foundation creëert bijvriendelijke leefomgevingen, samen met overheden, boeren en bewoners. We begeleiden natuurbeheerders in het maaien van slootkanten en parken, afgestemd op de behoeftes van bijen. Kleine aanpassingen, zoals gefaseerd maaien, maken een wereld van verschil. Daarnaast nemen we beheerders mee op excursies om ze te laten zien hoe bijen reageren op veranderingen in het landschap. In de Flevopolder hebben we bijvoorbeeld de handen ineengeslagen met boeren, het waterschap en de provincie om 150 kilometer slootkant beter te beheren. Zo krijgt biodiversiteit een kans en ontstaat er een gigantisch lint, waarin bijen kunnen leven en waardoor ze zich door het landschap kunnen verplaatsen.
Ook geven we ‘bij-les’ aan scholen, bedrijven en overheden. Na zo’n middag beginnen mensen de planten, bloemen, struiken en bomen waar wilde bijen van afhankelijk zijn écht te zien. Waar zit het stuifmeel? Waar de nectar? Hoe verandert dit tijdens de seizoenen? Met tieners gaan we op ook pad. Samen zaaien, planten, een gat graven en hup een boom erin! Verwondering is de sleutel. Pas als je écht begrijpt hoe alles samenhangt, kun je voor bijen zorgen. En: a world fit for bees is a world fit for everyone.”
“Een bijenvolk is een toverbron: hoe meer je eruit drinkt, hoe rijker die stroomt”
- Karl von Frisch, nobelprijswinnaar voor de ontdekking van de bijendans -
“Ik ben pessimistisch én hoopvol voor de toekomst. Uiteindelijk wint de hoop. Er is steeds meer bewustzijn en liefde voor bijen. We blijven druk uitoefenen om de pesticidenproblematiek op de politieke agenda te krijgen. Ook verzamelen we data, zodat we harde feiten hebben. Samen met de Stichting Rechten voor de Natuur onderzoeken we zelfs of bijen wettelijke rechten kunnen krijgen. Stel je voor: burgers die in hun gemeente inspreken namens de bijen! Het recht op leven, voortplanting en gezond voedsel moet vanzelfsprekend zijn.”
Helaas zitten er op ons voedsel vaak resten van pesticiden. Deze bestrijdingsmiddelen zijn niet alleen schadelijk voor onze gezondheid, maar ook voor de bijen. Recente studies laten zien dat in Nederland gemiddeld 12 pesticiden voorkomen in bijenvolken. Dat is heel veel! Door biologische boodschappen te doen, bij Odin of andere bio-speciaalzaken, draag je op een belangrijke manier bij aan een gezonde aarde, geen pesticiden en een rijkere biodiversiteit. Voor nu en in de toekomst. Neem ook eens de tijd om stil te staan. Leg je telefoon weg en wees nieuwsgierig. Verwondering is de eerste stap naar zorgzaamheid. Ga zitten bij een bloeiende plant, kijk goed en laat je verrassen door de bedrijvigheid van de natuur. Zie je de bijen? Hoe ze dansen van bloem naar bloem, onvermoeibaar bezig om ons voedsel te helpen groeien? Ze doen dit voor ons, voor zichzelf en voor de aarde. Samen maken we het verschil. Niemand wil dat de bijen sterven. Dat biologische voeding helpt, snapt zelfs een puber!
Liefde voor bijen is liefde voor de natuur. Sonne nodigt je uit om opnieuw te kijken, te luisteren en te voelen. Want wie zich verdiept in de bijen, ontdekt een verborgen wereld vol wijsheid en wonderen – en die wereld is dichterbij dan je denkt! Tijdens de Meimaand Bijmaand organiseert de Odin-imkerij, in samenwerking met Bee Foundation, de Traay, Bee honest cosmetics en Kunsthal Rotterdam, een maand vol inspirerende en gratis activiteiten. Wil jij de wondere wereld van de bijen ontdekken? Doe mee en laat je inspireren! Meer informatie op Odin.nl/meimaandbijmaand.