Conserven uit Friesland
Haulerwijk in Friesland, de geboortegrond van conservenmaker Machandel. ‘Machandel’ is oud-Fries voor jeneverbes, een belangrijk ingrediënt van de biodynamische zuurkool, waarmee oprichters Bonnie en Piet Glasbeek in 1978 het bedrijf begonnen. Anno 2018 heeft Machandel zo’n 100 werknemers en worden haar producten in glazen potten in tientallen landen verkocht.
35 jaar Odin en Machandel
De vriendelijke ontvangst die ik krijg bij Machandel is typisch voor de sfeer in het bedrijf. Jasja, zoon van Piet Glasbeek vertelt over de vroege jaren en over de band die er toen al was met Odin: “Mijn vader Piet had afnemers nodig voor de zuurkool, en Koos Bakker, die net Odin opgericht had, had deze afnemers. Sindsdien zijn beide bedrijven bij elkaar gebleven, in goede en minder goede tijden. Mooi toch dat we zo lang verbonden zijn? Daar zijn we trots op.”
Weten wat je aan elkaar hebt
Frans, sinds een paar maanden directeur bij Machandelen het bevalt hem zichtbaar
goed. “Machandel is een familiebedrijf, maar ik krijg alle ruimte en vertrouwen, dat is fijn. Ik
hou van de manier waarop mensen hier met elkaar omgaan: oprecht en serieus. Dat is de cultuur hier in het Noorden en daardoor weet je wat je aan elkaar hebt. We discussiëren open met elkaar. Die cultuur past ook goed bij de filosofie van het bedrijf: bij de manier waarop wij voedsel verwerken draait alles om openheid en verantwoording.”
Biodynamische boeren
Machandel werkt zoveel mogelijk met biodynamische producten met een Demeterkeurmerk. Want met voedsel en milieu sol je niet. Frans: “Piet zag in zijn begintijd hoe het met de landbouw de verkeerde kant op ging en hij dacht ‘dit moet anders’.” Machandel vindt de manier waarop biodynamische boeren hun vee, gewassen en de bodem koesteren
belangrijk. Liefst wil het bedrijf daarom alleen met biodynamische grondstoffen werken. Maar
het aanbod daarvan is niet altijd groot genoeg. Wanneer Machandel niet voldoende biodynamische ingrediënten heeft worden die aangevuld met biologisch. Jasja: “Om de productie van biodynamische grondstoffen op te voeren brengen we twijfelende
gangbare en biologische boeren in contact met boeren die de overstap naar biodynamisch al
gemaakt hebben. Zo leren ze wat er komt kijken bij die overstap. En met onze biodynamische boeren maken we afspraken voor meerdere jaren, zodat ze weten dat hun inkomen stabiel is”
Een duurzame relatie met eigen personeel
Dat vinden wij ook belangrijk. Volgens Machandel zijn hun werknemers hun kapitaal. Frans: “Als bedrijfsleiding werken we niet vanuit een autoritaire houding, maar vanuit gelijkwaardigheid. Ook letten we er op dat mensen met plezier werken. En dat heeft effect,
want je ziet dat veel mensen hier al heel lang werken. Toch zijn onze idealen ook aantrekkelijk voor jonge mensen. Vanmorgen skypete ik nog met een jonge Franse vrouw die hier stage wil lopen.”
Dilemma’s rond een potje
“Steeds meer klanten willen voor bepaalde producten plastic knijpflessen. Denk aan mayonaise. Wil je daar als bedrijf in meegaan of niet? Je wilt geen klanten kwijtraken. Maar aan de andere kant wil je ook geen concessies doen aan je idealen. Dus daar denken we goed over na. Hoe dan ook zijn onze knijpflessen vrij van schadelijke stoffen. Een ander dilemma is de discussie over zout en de gezondheid daarvan. Onlangs heeft Machandel voor veel van haar producten het zoutgehalte verlaagd van 0,7% naar 0,3%. Maar smaakpanels waarderen de flauwere smaak niet altijd. Wat bij Machandel voorop blijft staan is het streven naar steeds meer biodynamisch. Frans: “We vinden het heel belangrijk dat de cirkel gesloten is. Dat we geen roofbouw plegen op de wereld. Daar sluiten we geen compromis op”.
