Sinds een paar jaar is Odin lid van United Economy, een coöperatie van verschillende bedrijven die samenwerken in een circulaire geldeconomie (zie kader). Doelstelling van United Economy is om een eerlijke, sociale en groene economie te creëren. Ook lid van dit netwerk is energieleverancier Greenchoice, die stroom levert aan alle Odin winkels. Ruud Janse van Odin en Rosa Tilman van Greenchoice zijn ambassadeurs voor de United, de munteenheid van United Economy. Op het hoofdkantoor van Greenchoice in Rotterdam vertellen ze waarom ze zo enthousiast zijn over dit alternatieve betaalmiddel.

Waarom zijn Odin en Greenchoice lid van een netwerk voor circulaire geldeconomie?

Rosa: "Vorige week hadden we hier een bijeenkomst om mensen uit de regio kennis te laten maken met United Economy. Heidi Leenarts-Nijhof, de oprichtster, vertelde daar dat ze vroeger bij een bank werkte. Ze zag hoe het er in die sector aan toeging en daar had ze moeite mee. Vervolgens heeft zij er heel bewust voor gekozen om niet te proberen dat logge systeem te veranderen. In plaats daarvan wil ze laten zien dat het geldsysteem op een andere manier geregeld kan worden. Namelijk binnen een eigen netwerk en met eigen spelregels."

Dus jullie kiezen voor United Economy omdat het bestaande geldsysteem niet van binnenuit is te veranderen?

Ruud: "Eigenlijk is maar 5 % van de totale geldhoeveelheid in de wereld nog gelinkt aan de reële economie, 95 procent van het geld zit in de speculatieve markten. Die belangen zijn zo gigantisch groot, daar kom je niet doorheen. United Economy heeft deze vorm van een circulaire geldeconomie niet zelf bedacht. In Zwitserland heb je de WIR en op Sardinië de Sardex. Grote systemen die al langer bestaan. Deze circulaire economieën hebben zich bewezen tijdens de laatste financiële crisis. Die hebben daar een duidelijk stabiliserende werking op de economie gehad. Odin is opgericht met een aantal missiestatements. Eén daarvan is ‘werken aan een nieuwe economie’. United Economy past daar helemaal bij."

Rosa: "Vorig jaar heeft Greenchoice in een campagne het woord ‘aardkloten’ geïntroduceerd. Daar bedoelen we mee dat er eindeloos wordt gepraat over het klimaat, maar dat er niets gebeurt. Bij Greenchoice houden we niet van aardkloten. We willen niet lullen maar poetsen en daar sluit United Economy heel mooi bij aan. Het is een voorbeeld van een project waar we niet alleen praten over wat er mis is met de economie, maar zelf een alternatief opzetten met een eigen betaalmiddel, de United."

Kunnen klanten betalen met Uniteds?

Ruud: "United Economy werkt samen met stichting STRO en Circuit Nederland. Zij bieden een technisch platform om de tegoeden van deelnemende bedrijven digitaal te regelen. Overal in het land heb je lokale initiatieven met circulair geld die aan dat platform zijn gekoppeld. We zijn nu bezig met een proef waarbij Odin leden die meedoen in een lokale circulaire geldeconomie, de lokale munt kunnen gebruiken als tegoed op hun ledenpas. Daarmee kunnen ze vervolgens afrekenen in de winkel."

Kunnen Greenchoice klanten al met Uniteds hun energierekening betalen? 

Rosa: "Toen we net lid werden kregen we al verzoeken van klanten die hun energierekening wilden betalen met de Utrechtse euro. Dat zou mooi zijn! Maar op dit moment kan het niet, het is nu vooral nog een business-to-business model."

Hoe verschilt een circulaire geldeconomie in de praktijk met de reguliere geldeconomie?

Ruud: "Circulair geld moet circuleren en met elke transactie waarde toevoegen binnen het netwerk. Het kan best dat we op een gegeven moment beslissen dat je Uniteds maar voor zes maanden op je rekening mag hebben staan en dat ze daarna komen te vervallen. Een ander voorbeeld is dat we binnen United Economy hebben afgesproken om facturen onderling zo snel mogelijk te betalen."

Rosa: "Een van de deelnemers die altijd heel erg betrokken is bij United Economy heeft zijn bedrijf overgedragen aan zijn zonen. En die zeiden tegen hun vader: “Ga die Uniteds nou uitgeven, want ze staan hier maar op de rekening.” Dat zal je niet heel snel horen over euro’s op een rekening! Dus dat laat ook zien dat het echt anders werkt dan gewoon geld, doordat het snel circuleert binnen een netwerk van duurzame bedrijven."

Wat zijn de eerste resultaten van United Economy?

Rosa: "United Economy heeft voor leden verschillende doelen. Voor Greenchoice is het een manier om nieuwe samenwerkingen aan te gaan met bedrijven die dezelfde waarden delen. Dan heb je in het netwerk bijvoorbeeld een bedrijf dat een energiecoöperatie wil beginnen en wij hebben hier mensen die weten hoe dat moet. United Economy is niet alleen een handelsnetwerk, maar ook een kennisnetwerk."

Ruud: "Wij hebben veel van onze verpakkingen duurzamer gemaakt via Paperwise, ook een bedrijf dat meedoet aan United Economy. We krijgen natuurlijk heel veel mensen over de vloer die iets willen, maar zo’n bedrijf heeft een streepje voor. Met als harde voorwaarde dat het ook een commercieël goede beslissing moet zijn, natuurlijk."

Wat is de toekomst van United Economy?

Rosa: "Ik geloof dat er een breekpunt gaat komen. Nu zijn ondernemers nog vaak weifelend, ze weten niet of ze kunnen handelen met de bedrijven die nu bij United Economy zijn aangesloten. Maar er komt een moment dat het netwerk zo groot is dat iedereen er wel op een of andere manier aan mee kan doen. Dan gaat het vliegen en komen we steeds dichter bij een eerlijke, sociale en groene economie."

Ruud: "De laatste paar jaar zijn er veel jonge ondernemers die dingen willen veranderen en zich afvragen waarom ze niet meer weten over dit soort initiatieven. En hoe meer we groeien hoe interessanter het wordt voor nieuwe leden. Op een gegeven moment biedt het netwerk alles. We zijn al goed op weg, je kunt nu bijvoorbeeld al voor duurzame verpakkingen, de bedrijfskantine en een elektrische leaseauto binnen United Economy terecht."

Rosa Tilman (1992) begon tijdens haar studie media en cultuur met werken bij Greenchoice. Ruim zes jaar later ontwikkelt ze als projectconsultant innovatieve producten en diensten voor de duurzame energieleverancier. Naast haar werk houdt ze van lekker eten en drinken bij alle leuke plekken die Rotterdam te bieden heeft.

Ruud Janse (1962) heeft na een studie Culturele Antropologie en Filosofie 11 jaar als bedrijfsleider van een natuurvoedingswinkel in Nijmegen gewerkt, voordat hij in 2002 bij Odin ging werken. Inmiddels is hij als lid van het managementteam van Odin verantwoordelijk voor administratie en financiën. In zijn vrije tijd doet hij aan hartmeditatie en geeft hij workshops hierin.

Wat is circulair geld? We vragen het Heidi Leenaarts-Nijhof, initiatiefneemster en directeur van United Economy

Heidi, wat is circulair geld?

Geld waarmee je iets koopt binnen een circulair netwerk waarin dat geld blijft rondgaan. Je kan er geen rente op heffen en je kan er niet mee speculeren. Circulair geld, zoals de United van United Economy, is daarom een zuiverder ruilmiddel dan gewoon geld.

Waarom circulair geld?

Meer dan 95% van alle geld zit in speculatie. Veel van dat geld is geleend bij banken. Veel kosten van bedrijven bestaan weer uit rente op die leningen. Met circulair geld houden we geld uit de speculatieve markt en houden we het in een omgeving waarin het gebruikt wordt voor het creëren van echte waarde.

Wat is het verschil met bijvoorbeeld bitcoins?

Bitcoins en andere cryptocurrency’s lenen zich heel goed voor speculatie. Ze worden nauwelijks gebruikt om dingen te kopen, maar vooral om winst te maken. Dat kan niet met Uniteds. Die zijn gewoon een ruilmiddel, zoals ooit de bedoeling was met geld.

Wat is United Economy en wat is de United?

United Economy is een handelsnetwerk van op dit moment 70 duurzame bedrijven die zaken met elkaar doen in Uniteds. Het is een coöperatie die, samen met allerlei andere circulair geldsystemen, is aangesloten bij Circuit Nederland. De United is een virtueel betaalmiddel dat qua waarde 1 op 1 gelijk staat aan de euro.

Meer info: circuitnederland.nl, unitedeconomy.nl

Geschreven door Fiep van Bodegom.