Valérie Schuit
Op een zonnige voorjaarsdag spreek ik op haar kantoor in Amsterdam-Oost met producente Valérie Schuit over het project Food for Thought. Dit bestaat uit een documentaireserie over eten en filosofie, gevolgd door een reeks filosofische diners in het land. Haar bedrijf Viewpoint is al jaren gevestigd aan een van de voormalige rafelranden van de stad. Nu zitten ze in een bouwput waar de loodsen en pakhuizen afgebroken worden om plaats te maken voor flats en dure lofts.Ik spreek met haar over haar documentaireserie, zoeken naar antwoorden op levensvragen en hoe samen eten daarbij helpt.
Waar kwam het idee voor dit project vandaan?
"Ideeën ontstaan altijd in samenspraak met anderen. Ik heb dit idee ontwikkeld met de filosofe Chiara Robbiano, die ook terugkomt in de eerste aflevering. Wat er binnen de universiteit gebeurt wordt weinig toegankelijk gemaakt voor het dagelijks leven. Chiara heeft een globaal netwerk van filosofen die met interculturele filosofie bezig zijn. Binnen de universiteit wordt er weinig aandacht gegeven aan de wereldfilosofie, terwijl daarin zoveel inzichten zijn die behulpzaam zijn om de wereld te begrijpen. Wij produceren documentaires en ik vind het belangrijk om daarin de actuele vraagstukken in de wereld te onderzoeken. De documentaire is een mooie manier om mensen te helpen hun gedachten te vormen. Wat ik mis op televisie is het open gesprek. Er worden vooral veel meningen en opinies gepresenteerd. De vragen vieren, het samen onderzoeken, de gedeelde intelligentie, het feit dat als je samen naar iets kijkt je meer ziet dan in je eentje, dat mis ik heel erg."
Waarom de combinatie eten en filosoferen?
"Toen ik jong was kwamen er bij ons thuis veel vrienden over de vloer. Tijdens het eten hadden de volwassenen gesprekken waar ik maar de helft van begreep, maar dat voedde mijn nieuwsgierigheid en ik kon mijn vragen met hen delen. Dat zijn voor mij heel bijzondere herinneringen en zo is het project rondom samen eten als metafoor, als voedsel voor de geest, als iets wat het hele universum verbindt, ontstaan. Ik wilde geen culinair programma maken met allemaal van die perfecte, van tevoren klaargemaakte bakjes en snufjes zout. Wij wilden het alledaagse plezier in het samen eten en koken laten zien."
Wat hoop je dat deze serie teweeg brengt?
"Dat je als kijker na elke aflevering wil doorpraten met vrienden. Er passeren zoveel onderwerpen, ik denk dat het een hele mooie aanzet kan zijn om zelf het gesprek verder te voeren. Ik hoop dat het mensen beweegt om samen te eten en praten en denken. Ik hoop dat de serie peutert aan de manier waarop mensen nadenken over dingen."
Hoe krijg je verschillende mensen aan tafel?
"Gewoon vragen: 'Kom je bij mij eten?' Deelnemend filosoof Michael Onyebuchi Eze noemt als een van zijn opdrachten voor aandachtig leven: juist koffie gaan drinken met iemand die je eigenlijk niet mag. Filosofie is ook dat je leert je in een ander te verplaatsen. Als je iemand niet kent, maak je al snel een abstractie van de ander. Dat is wat we nu met vluchtelingen doen. Op het moment dat iemand abstract wordt kan je veel makkelijker over diegene oordelen en afstand nemen."
Heb je een favoriet recept?
"De Egyptische Hadeer Aboelnagah had een recept voor koshari, een gerecht met linzen, rijst, kikkererwten én pasta. Het was heel mooi hoe ze tijdens het koken uitlegde dat je alle ingrediënten op hun eigen manier, in hun eigen waardigheid bereidt. Voor haar is dat een metafoor voor de verscheidenheid in de wereld. We zijn allemaal verschillend, maar toch zijn we allemaal de moeite waard. En de saus die bindt ons. Dat vind ik hartstikke leuk en het was ook ontzettend lekker. Wat ik ook fantastisch vond was dat Shalini Sinha, de Indiase filosofe, ontzettend precies was bij haar instructies over de ingrediënten. Ze wilde perse dat de maaltijd heel veel verschillende kleuren had. En dat smaakte heerlijk, zomergroenten met komijn en gember. Zij spoorde me aan op een hele andere manier te kijken naar waar je ingrediënten op uitkiest."
Hoe is Odin betrokken bij dit project?
"Goed voor jezelf zorgen en goed met je eten omgaan, daar tijd en aandacht aan besteden met elkaar, is een van de uitgangspunten van de serie. Wat ik mooi vind aan Odin is dat ik daar ook die liefde zie. Op het moment dat je dichter bij het voedsel terecht komt zie je dat er liefde, nieuwsgierigheid, kennis en aandacht is. En die aandacht is precies ook wat in al die filosofische lessen naar voren komt. Als je handelen centraal stelt, als je aandacht probeert te hebben voor alles wat je doet, hoe klein ook, dan heeft dat effect. Die liefdevolle aandacht zou centraal moeten staan in onze relatie met eten. Wij zijn onze relaties. Op het moment dat je onze wederzijdse afhankelijkheid erkent, niet alleen met elkaar, maar ook met de wereld om ons heen, dan kun je bijna niet anders dan ook met aandacht omgaan met je voedsel. En Odin doet dat."
Valérie Schuit heeft ruim 25 jaar ervaring als onafhankelijk producent voor Viewpoint Productions, een bedrijf dat zich inzet om documentaires te ontwikkelen met een maatschappelijke impact. Viewpoint wil met documentaires de verbeeldingskracht en nieuwsgierigheid prikkelen, je aan het denken zetten en handelingsperspectief bieden. Valérie is co-creator van de documentaireserie Food for Thought en de bijbehorende filosofische diners.
Odin steunt Food for Thought
De zevendelige documentaireserie Food for Thought is vanaf 26 mei elke zondag te zien bij KRONCRV. In de serie gaan 7 jong volwassenen in gesprek met 7 filosofen uit verschillende denktradities zoals het Chinese taoïsme, de antieke Griekse filosofie, de islam, het Indiase en Japanse boeddhisme en de Afrikaanse ubuntu. Eind vorig jaar verscheen ook het boek 'Food for Thought, wereldfilosofie aan de keukentafel.' Het is geen kookboek, maar wel een boek met recepten, voor de keuken en voor het denken. In aansluiting op de tv-serie en het boek gaat Food for Thought on tour met Filosofische Diners op bijzondere locaties. De diners zijn een samenwerking van FONDrotterdam (chef Gilbert Kolff), Odin, Ten Have en Viewpoint Productions. Alle info via Food4thought.community.
Door: Fiep van Bodegom
